طراحی فضای شهری با رویکرد سرزندگی در محیط توسط مشارکت مردم، نمونه موردی: محله هفت چنار

در طراحی وساماندهی فضاهای عمومی محله هفت چنار، مفهوم سرزندگی، که از شاخصه¬های تاثیر گذار در کیفیت زندگی انسان است، مورد بررسی قرار می گیرد. همانطور که سقراط هدف اصلی از ایجادشهرراتأمین نشاط شهروندان می داند، شادی جزئی جداناپذیر از روابط اجتماعی شهر است که در ابعاد متفاوتی تعریف می شود، بعد درونی و بیرونی یا اجتماعی آن،که حیطه کاری مارا با مفهوم شادی مرتبط می سازد. به عبارتی شناخت پارامترهایی علاوه بر عوامل شخصی و درونی که بر میزان شادی تاثیر گذار هستند و می توانند در قالب یک کالبد شکل یافته، بروز پیدا کند. هدف از این بحث یافتن راههای مناسب درجهت تقویت شادابی و نشاط بیشتر مردم محله هفت چنار در راستای مشارکت های مردمی در محله، ایجاد کنش های اجتماعی از سوی ساکنان، ارتقاحس تعلق خاطر و در نهایت ساخت محله ای با نشاط توسط خود ساکنان می باشد. هر شهر از اجزای متفاوتی شکل گرفته است. بستر جغرافیایی، کالبد، انسان و فعالیتهای او. پس هنگامیکه بناست به رفع مشکلات بخش قابل توجهی از شهر که همان بافت فرسوده است، بپردازیم باید همه جوانب را در نظر بگیریم. فرسودگی اجتماعی و کالبدی در یک رابطه یکدیگر را تشدید می کنند و برهم تاثیر گذارند. شادی یکی از مولفه های تاثیر گذاری است که روابط اجتماعی را بهبود می بخشد، مردم را به حضور در فضاهای جمعی ترغیب می¬نماید، مشارکت پذیری و سطح تعاملات اجتماعی را افزایش داده و در نتیجه محیط زندگی با کیفیت بالاتر و سرزنده تر ایجاد می¬نماید و نه تنها از اثرات فرسودگی بر هنجارهای اجتماعی می کاهد بلکه در روند نوسازی کالبدی نیز تاثیر گذار خواهد بود. محله هفت چنار یکی از محلات فرسوده شهر تهران است. این محله باداشتن پیشینه تاریخی و دارا بودن ارزش های مذهبی،فرهنگی،محیطی،گردشگری و ... ازآن دسته محلاتی است که نمی توان بی اعتنا ازکنارفرسودگی و مهجورماندن فضاها و مجموعه های ارزشمند آن گذشت و بی هیچ تردیدی می بایست درحفظ و ارتقاء آن ارزش هاکوشید. توجه جدی به تولید و افزایش «نشاط جمعی»،همگرایی بیشترمردم و ارتقا میزان تحمل سختی و فشاراقتصادی و غیراقتصادی را درجامعه موجب می شود. لذا با طراحی فضاهای عمومی با رویکرد شادابی می توان به جامعه¬ای شاداب و با ثبات اجتماعی بیشتر دست یافت. برای رسیدن به این هدف، باید به پارامترهای موثر در افزایش میزان سرزندگی در جامعه دست یافت. لذا معیارهایی از بررسی مطالعات شهری-اجتماعی، پرسش نامه های محیطی و بررسی شهودی در محله بدست آمد، که از جمله آنها می توان به رضایت از زندگی، تحصیلات، اشتغال، هویت محلی، نقش فضاهای عمومی، عدالت اجتماعی و برنامه های فراغتی و ... اشاره کرد که بر اساس این معیارها و وابستگی آنها به شاخص شادی، میزان شادی در محله سنجیده شده و بر مبنای آن برنامه ریزی های اجتماعی-کالبدی برای پاسخ به این مسائل در نظر گرفته می شود. در این میان فضاهای عمومی، عنصر اصلی در دست طراحان شهری است که بتوانند در این حیطه قدمی در سرزندگی جامعه شهری بردارند.درشهرهای معاصر، فضاهای عمومی شهری به مثابه یکی از اجزای اساسی ساخت کالبدی شهر(عنصرساختاری وکالبدی) دارای مفهوم عمومی و اجتماعی است که از اهمیت زیادی برخوردارهستند. روابط اجتماعی و فرهنگی در فضاهای عمومی باز شهری به عنوان عاملی برای تبدیل فضای عمومی به فضایی باحیات اجتماعی بررسی می شوند. امروزه، «اجتماع مردم»جذابترین عنصردرفضای عمومی محسوب می شوند. بنابراین با رویکرد سرزندگی، به خلق فضاها و مکان های انعطاف پذیر با ویژگی های چند گانه شادی آور و در نظر گرفتن علل اقتصادی، اجتماعی و کالبدی پرداخته می شود.